İnsanların iş ile ilgili
belirli sorunları vardır. Bunlar işin yapılış koşullarına göre ve iş aletlerine
bağlı şikayet ve tatminsizlikler, belli bir işte çalışma sonucunda elde
edilecek maddi çıkarlara ilişkin tatminsizlikler, takdir edilme ve sosyal
prestij durumlarına ilişkin şikayet ve tatminsizlikler olarak sıralanabilir.
İnsanlar kişiliğin verdiği sıkıntılardan, yapmak isteyip yapamamanın verdiği
bir bunalım yüzünden, terfi ihtirası veya küçük sebepler yüzünden şikayet
etmektedirler. İnsanlığa en büyük üzüntü ve ızdırap veren şeyler, büyük üzüntü
ve kırgınlıklardan çok devamlı olan küçük kırgınlıklar ve iş saatlerinde
duyulan küçük kinlerdir. Büyük ızdıraplar akıl ve mantıkla açıklana bildiği ve
bilinçle kavrandığı halde küçük kinler ve üzüntüler bilinç altında gururun
egemen olduğu hallerde geçerli olmaktadır. Bunun için nefret uyandıran bütün
küçük olaylara önem verilmelidir.
Davranış Bozuklukları:
İşte
Monotonluk Sorunu ve Önlenmesi
Bir
işin aynı tempoda ve sürekli tekrarlanarak yapılmasının verdiği yorgunluk ve
bıkkınlık durumlarına monotonluk adı verilir işleri özelliklerine göre
otomatik, yarı otomatik ve otomatik olmayan işler diye üç gruba ayırabiliriz.
Devamlı ve çok dikkat isteyen işler sıkıcı ve daha monotondur. Monotonluğun
belli başlı nedenleri vardır:
a)İşin özellikleri
b)İşçinin monotonluğa karşı
duyarlılığı
c)İş yerinin manevi ortamı
d)İşçinin psikolojik
durumudur.
Monotonluğun
giderilebilmesi için alınabilecek önlemler vardır. Bunlar bir iş görenin tek
bir iş üzerinde ihtisaslaşması yerine bir kaç işi öğrenerek uzmanlaşması, iş
değiştirme (rotasyon), işi en doğal süresinde yapma, günlük çalışma sürelerinin
iyi ayarlanması, çalışma saatlerinde işçilere müzik dinletme, dinlenme
sürelerinin en yararlı şekilde ayarlanmasıdır.
İşe
Devamsızlık Sorunu ve Personel Devri
Günümüz
işletme ve yöneticilik sorunlarının başta gelen olgularından biri de
devamsızlıktır. Devamsızlık kısaca iş görenin çalışma programı veya planına
göre çalışması gereken zamanda işine gelmemesidir. Devamsızlığın sebepleri çok
çeşitlidir. Yapılan araştırmalar, 25-45 yaş arası kimselerde devamsızlığın genç
grup ve yaştakilere nazaran daha az olduğu, kadınların erkeklerden daha fazla
devamsız oldukları, çocuk sayısının az olduğu çekirdek ailelerde fazla çocuklu
ailelere nazaran daha az devamsızlık yaptıkları, iş yerinin uzaklığı arttıkça
geç kalma ve devamsızlığın fazlalaştığı kıdemli işçilerde kıdemsizlere nazaran
devamsızlığın fazla olduğu öğrenim derecesinin yüksekliğinin devamsızlığı
önemli ölçüde etkilediği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Devamsızlık oranını
sıfıra indirmek mümkün değildir. Özellikle hastalıklar personel sağlığı gibi
sebepler önemlidir. İyi bir şekilde yapılacak personel devri devamsızlığı en
aza indirebilir.
İş
Ortamının fiziksel Sorunları
A: Aydınlatma:
Çalışma
ortamının ilk sorunlarından birisi işi en iyi şekilde yapmayı sağlatacak
aydınlatma sorunudur. Aydınlatma sisteminde ışık tek yönden mümkünse tek
kaynaktan gelmeli, ışığın kaynağı sabit olmalı ve renk değişimlerinden
kaçınılmalıdır. Işığın şiddeti iyi ayarlanmalı, renkli aydınlatma
sistemlerinden kaçınılmalıdır. İyi bir ışıklandırma hem erken yorulmayı önler
hem de insanları güdüleyerek iş verimini artırır. Gün ışığına yakın
ışıklandırma görüş etkinliği açısından diğerlerinden üstündür.
B: Atmosfer Koşulları:
Atmosfer
koşullarının insanlar üzerinde çok çeşitli etkileri vardır. Havanın kimyasal
bileşimi, hava sıcaklığı, hava basıncı, hava değişimleri, havadaki nem oranı,
farklı sıcaklık ve nem dereceleri, insanlar ve iş verimi üzerinde önemli
etkileri vardır.
C: Gürültü:
Zihinsel
işlemleri gerektiren işlerde gürültü çok rahatsız edicidir. Gürültü ani olarak
meydana geldiği zaman insanda ani korku ve şoklara neden olur. Aşırı gürültü
ise geçici veya sürekli sağırlıklara neden olmaktadır. Gürültünün önlenebilmesi
için zeminin gürültüyü emecek biçimde esnek yapılması, tavanın ve duvarların
uygun maddelerle kaplanması, kulaklıklar takılması gibi önlemler alınmalıdır.
İş
İle Personel Arasındaki Uyumun Sağlanması
Sanayide
en önemli sorunlardan birisi iş ve personel arasındaki uyumdur. İnsanlar yaş,
cinsiyet, bedensel nitelikler, tecrübe, çalışma hızı, zeka, muhakeme ve sabır
gibi hususlarda farklılık gösterirler. Bireylerin nitelik ve yeteneklerine
karakter ve tutkularına uygun bir meslek seçmeleri gerekir. İşe uygun personel
ve personele uygun personel en önemli husustur. Bu hususla ilgili olarak
çeşitli testler yapılmıştır. Birincisi süreç testleridir.
Aynı
zamanda grup ve kişisel testler yapılmaktadır. Grup testlerinin en büyük
avantajı zamandan tasarruf sağlamasıdır. Yetenek testleri ise bireyin
potansiyel yeteneklerinin ölçülmesini amaçlar. Yetenek bir bireyi her hangi bir
işe yerleştirirken özel bir eğitimden geçirilmeden önceki nitelikleridir. Zeka
testleri ise zihinsel yetenek, öğrenme, intikal çabukluğu, hafıza, yaratıcılık
veya yenilik yapma gücü kavrayış çabukluğu gibi bireysel farkların ortaya
çıkmasını sağlar. Fiziksel ve duygusal testler bireylerin vücut kuvveti ve
atmosfer koşullarına uygunluğunu ölçer. İlgi testleri bireylerin ne gibi
hobileri, tutkuları ve zevkleri olduğunu öğrenmeyi amaçlar. Yöneticiler
görüşmenin, endüstriyel ilişkilerde çok önemli olduğunu vurgulamışlardır.
Görüşme; örgütsel bir amacı gerçekleştirmek için bireylerin karşılıklı
konuşmasından ibaret bir beşeri ilişki türüdür. Görüşmenin evreleri
1) Hazırlık
2) Görüşmenin yapıldığı ortam
3) Görüşmenin yürütülüş biçimi
4) Görüşmenin sona ermesi
5) Değerlendirme bölümlerinden
oluşur.
Prof. Dr.
Erol EREN İstanbul
/ 1993
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder